حجتالاسلاممؤمنی مطرح کرد:
حامد شاکرنژاد:
عقیق: مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانیهای خود به «شرح دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان میشود.
«اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیْهِ لِمُوافَقَةِ الاَبْرارِ، وَجَنِّبْنِی فِیهِ مُرافَقَةَ الاَشْرارِ، وَآوِنِی فِیْهِ بِرَحْمَتِکَ إِلی دارِ القَرارِ، بِإِلهِیَّتِکَ یا ألهَ العالَمِینَ.»
«خدایا توفیقم ده در آن به سازش کردن نیکان، و دورم دار در آن از رفاقت بدان، و جایم ده در آن با مهرت به سوی خانه آرامش به خدایی خودت، ای معبـود جهانیان.»
بسم الله الرحمن الرحیم؛ اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیْهِ لِمُوافَقَةِ الأَبْرَارِ، وَجَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الأَشْرَارِ، وَآوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَی دَارِ الْقَرَارِ، بِإِلَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ.»
پروردگارا! مرا در این روز موفق گردان تا با نیکان و شایستگان هممسیر و همدل باشم و از همراهی با بدان دورم بدار. مرا با لطف و رحمت خودت به سرای جاویدان، دار قرار و آرامش، وارد ساز. ای خدای جهانیان، به مقام الوهیت و ربوبیت بیهمتای خود، این دعا را برایم مستجاب فرما.
* با چه کسانی رفاقت کنیم؟
حال، باید دربارهی این دعا و مفهوم همراهی با نیکان و دوری از بدان، تعمق کنیم.
انسان همواره در معرض انتخاب است: اینکه با چه کسانی نشستوبرخاست کند، با چه کسانی مشورت کند و چه افرادی را برای دوستی و رفاقت برگزیند.
در زندگی، لحظاتی پیش میآید که خوبان گرد هم میآیند تا تصمیمی سرنوشتساز بگیرند، مثلاً رأی به یک امر مهم.
در چنین شرایطی، خداوندا! مرا یاری کن که با آنان همنظر باشم، اگر حمایت از شخصی یا موضوعی خیر و درست است، من نیز از آن حمایت کنم و اگر نادرست است، از تأیید آن پرهیز کنم.
خداوندا! کاری کن که با نیکان و شایستگان همنشین شوم. همراهی با افراد نیکوکار، انسان را به سمت خیر سوق میدهد، همانگونه که حضرت عیسی علیهالسلام در پاسخ به حواریون که از او پرسیدند: «یا روحالله! با چه کسانی رفاقت کنیم؟» فرمودند: «با سه دسته از افراد»:
۱. کسی که نگاه به او، تو را به یاد خدا بیندازد.
چنین فردی با سیمای نورانی و رفتار خالصانهاش، انسان را از غفلت بیرون میآورد و به یاد خدا میاندازد.
بسیاری از عالمان دینی مصداق این توصیفاند، اما نه هر عالمی؛ نگاه به چهرهی برخی از علما عبادت است، اما این سخن کلی نیست. عالمی که ظاهرش نشان از تقوا و ایمان دارد، نگاه به او تو را متوجه خدا کند، نه آنکه موجب تردید و شک شود.
۲. کسی که کلامش، بر علم و دانشت بیفزاید.
رفاقت با کسی ارزشمند است که وقتی با او همنشین میشوی، از او چیزی بیاموزی. فردی که سخنش، علم تو را افزایش دهد، تو را در مسیر رشد فکری و معنوی قرار دهد و به تو بصیرت ببخشد. نشستن در محضر دانشمندان، عالمان و صاحبان معرفت، انسان را از جهل به آگاهی میرساند. اما دوستی با کسی که هیچ سخن سودمندی ندارد، بیفایده است.
۳. کسی که عملش، رغبت تو را به آخرت بیشتر کند.
دوستی با چنین فردی، انسان را به انجام کارهای نیک ترغیب میکند. اگر در سفرها و نشستهای خود میبینی که همراهت اهل نماز شب، دعا، زیارت و توجه به معنویات است، بدان که او دوستی شایسته است. اما اگر دوستی تو را به غفلت، راحتطلبی و دنیازدگی سوق دهد، باید از او دوری کنی. شاعر میگوید:
همنشین تو از تو به باید
تا تو را عقل و دین بیفزاید
یعنی دوست خوب، کسی است که بر عقل و دین تو بیفزاید، نه آنکه تو را به غفلت و سستی بکشاند. دوستی تأثیر شگرفی بر انسان دارد، بهطوریکه مولانا در مثالی زیبا میگوید:
گلی خوشبوی در حمام روزی،
رسید از دست محبوبی به دستم.
بدو گفتم که مشکی یا عبیری؟
که از بوی دلاویز تو مستم.
بگفتا من گلی ناچیز بودم،
ولیکن مدتی با گل نشستم.
کمال همنشین در من اثر کرد،
وگرنه من همان خاکم که هستم.
انسان نیز همچون این گل است، اگر با نیکان همنشین شود، عطر تقوا و نیکی در وجودش متجلی میگردد، اما اگر در کنار افراد ناباب باشد، متأثر از اخلاق و رفتار آنان خواهد شد.
خداوندا! مرا به سوی چنین دوستانی هدایت کن و توفیق رفاقت با نیکان را نصیبم گردان.
اگر گناهی داریم، خدایا، خودت ما را ببخش و از ما درگذر. ما را به لطف و رحمتت از آتش دوزخ دور کن، چرا که نه توان تحمل عذاب آن را داریم و نه امیدی جز به رحمت بیکرانت.
* اهمیت دوری از گناه و پناه بردن به رحمت خداوند
* فراز سوم دعا؛ وَآوِنِی فِیْهِ بِرَحْمَتِکَ إِلی دارِ القَرارِ
خدایا! مرا با رحمت بیپایانت به سرای جاودان، دارالقرار، وارد کن. جایی که قرارگاه نهایی و منزل حقیقی است، جایی که دیگر تغییر، دگرگونی، سختی و مشقتی در آن نیست. خدایا! همانطور که در این دنیا محتاج رحمت تو هستم، در آن جهان نیز مرا از رحمت خود محروم مگردان.
* فراز پایانی دعا؛ بِإِلهِیَّتِکَ یَا إِلهَ العالَمِینَ
ای پروردگار یکتا، ای خدای جهانیان! به مقام الوهیت بیهمتای خود، این دعا را در حق من مستجاب فرما. تویی که بر تمام هستی فرمانروایی و رحمتت همه را دربر گرفته است، پس مرا در پناه لطف و عنایت خود قرار بده.
خدایا! ما را در زمرهی نیکان جای ده، در کنار کسانی که تو آنان را به رحمت خاص خود پذیرفتهای. خدایا! به ما قدرتی عطا کن که با دوستان صالح همراه شویم و از اشرار و بدکاران دوری کنیم.
خدایا! همهی ما را بهشتی کن، چراکه ما طاقت و توان تحمل آتش جهنم را نداریم.
پروردگارا! ما که توانایی عذاب و کیفر جهنم را نداریم، پس ما را از آن دور بدار. اگر به سبب اعمالمان از دوزخ فاصله گرفتهایم، این فاصله را بیشتر کن و اگر هنوز به آن نزدیکیم، مار را از آن برهان.
در دعای کمیل، امیرالمؤمنین علی (ع) میفرماید:
«فَهَبْنِی یَا إِلَهِی وَسَیِّدِی وَمَوْلَایَ وَرَبِّی، صَبَرْتُ عَلَی عَذَابِکَ، فَکَیْفَ أَصْبِرُ عَلَی فِرَاقِکَ؟»
اما پروردگارا! جهنم جای دیدار با تو نیست، جهنم محل قهر توست، نه لطف و رحمتت. من میخواهم در جایی باشم که تو باشی، جایی که اهل ایمان و نیکوکاران هستند.
خدایا! ما را در زمرهی اهل ایمان قرار ده، گناهان ما را ببخش، و ما را به سوی خودت هدایت کن.
پروردگارا! اگر بیماری و درد جسمی یا روحی داریم، ما را شفا بده. خدایا! به ما توفیق بده که در ماه مبارک رمضان، روزهای خالصانه و مورد قبول تو بگیریم. این ماه، فرصتی برای بخشش، تطهیر قلب و نزدیکی به توست، پس ما را از فیوضات آن بهرهمند ساز.